आठ वर्षांपूर्वी जेव्हा ते निवडून आले तो दिवस आणि आजचा दिवस, जगातील सर्वात ताकदवान राष्ट्राच्या अध्यक्षपदी निवड झाली असतानाही आणि त्या पदावरून सन्मानपूर्वक पायउतार होताना चेह-यावर कसलाही अभिनिवेश नाही किंवा आपणच कसे तारणहार होतो याच्या बढाया नाहीत. किती मोठ्या मनाचा माणूस, ज्याला आपलं म्हणणं मांडण्यासाठी आपल्या कार्यकाळात कसलाही आरडाओरडा करावा लागला नाही आणि अभिनय तर अजिबातच नाही. म्हणूनच तुम्ही मला चांगला अध्यक्ष आणि माणूस बनवलात ही त्यांनी दिलेली प्रांजळ कबुली तितकीच खरी वाटते.
ओबामा ख-या अर्थाने जागतिक नेते आहेत याचा प्रत्यय पुन्हा एकदा त्यांच्या निरोपाच्या भाषणातून आला. मुलगा, नवरा, बाप, पालक, कायदेतज्ञ, अॅक्टिव्हिस्ट, वक्ता, राजकारणी आणि अध्यक्ष ज्याने बदल (CHANGE) आणि आशा (HOPE) या शब्दांची जगाला नव्याने ओळख करून दिली. जे बोलले तसंच शेवटपर्यंत वागले. आपल्या राजकीय कारकिर्दीचा हिशेब मांडताना त्यांनी कसलीच आकडेवारी दिली नाही, योजनांची जंत्री मांडली नाही, कुणावर आरोप केले नाहीत किंवा आता देशाचे कसे होणार याबाबत चिंता व्यक्त केली नाही. ओसामा बिन लादेनचा खात्मा करण्याचा उल्लेखही अत्यंत शांतपणाने. देश म्हणून आपण सतत बदलत राहण्याचं धाडस दाखवलं असं नमूद करताना आता आता देखिल एका अध्यक्षाकडून दुस-याच्या हातात अत्यंत सहजपणे ही जबाबदारी हस्तांतरीत झाली पाहिजे ह्या प्रगल्भ मानसिकतेचं कौतुक करावं तेवढं कमीच. भविष्य हे आपलं असलं पाहिजे आणि हे शक्य आहॆ केवळ लोकशाही व्यवस्थित काम करत असेल तरच, याची जाण ते पुन्हा पुन्हा करून देत होते. सार्वजनिक आरोग्याबाबत आम्ही जे काम केलं त्यापेक्षा इतर कुणी चांगलं करून दाखवलं तर त्याला व्यक्तिश: माझा पूर्ण पाठिंबा असेल, यासाठी खूप मोठं मन लागतं.
विस्थापितांबद्दल आकस बाळगण्यापेक्षा आपल्या विविधतेचं ते एक प्रमुख अंग आहेत, हे त्यांचं विधानदेखिल अनुकरणीयच. एखाद्या गोष्टीकडे पाहण्याची समाजाची दृष्टी बदलण्यासाठी अनेक पिढ्या जाव्या लागतात तो संयम बाळगणे आवश्यक आहॆ. राजकारण हे अनेक कल्पनांचं युध्द आहॆ पण आपले संविधान ही आपल्याला मिळालेली अतिशय सुंदर देणगी आहे, तिचा कायम आदर करा आणि ते अग्रस्थानी ठेवण्याचा सल्लाही तितकाच मोलाचा. फक्त निवडणुकीपूर्ती नाही तर आयुष्यभरासाठी लोकशाहीला तुमची गरज आहे, हे कायम स्मरणात ठेवायलाही ते विसरले नाहीत. देशातील प्रत्येक नागरिकाने फक्त मलाच नाही तर या देशाला अभिमान वाटावं अशी कामगिरी केली आहॆ. त्यामुळे या देशाचं भविष्य चांगल्या लोकांच्या हातात असल्याचा विश्वास मला आहे, हा आशावादही त्यांनी दिला. उपराष्ट्राध्यक्षाचा उल्लेख करायला ते विसरले नाहीत.
अध्यक्ष असूनही त्यांनी कधीच 'मी'चा बाऊ केला नाही, मिशेल यांचा उल्लेख आवर्जुन येतच असे. इथेही तो आला आणि तो उल्लेख करताना ते गहिवरलेही. आपल्या पोरींचीही त्यांनी अध्यक्ष म्हणून नाही तर एक अभिमानी बाप म्हणून दखल घेतली. साधारण पाऊण तास चाललेल्या भाषणामध्ये कुठेही किचकट होणे त्यांनी टाळले. अतिशय सोप्या शब्दांमध्ये निरोपाचं भाषण करताना आपण जगातील सर्वात शक्तिशाली पदावरून पायउतार होतोय याची त्यांच्या वागण्या, बोलण्यात किंवा चेह-यावर यत्किंचित खंत दिसत नव्हती. सूर्याने उगवावे आणि आपले काम करून वेळेत परत निघून जावे पुन्हा तितक्याच तेजाने उगवण्यासाठी. बराक हुसैन ओबामा यांची एक्झिटही अशीच म्हणायला हवी.
